Petra
Petra Blog 20 Dec 2011

’Negeer te stellig opvoedadvies’

Knuffel een baby zo weinig mogelijk, anders raakt hij maar verwend. Niet lang geleden een gangbaar opvoedadvies, nu vinden we dit absurd. „Opvoedadviezen verschillen sterk per tijd en cultuur.”

Troost huilende kinderen ’s nachts niet met een fles melk. En laat kinderen ook niet in het ouderlijk bed slapen. Zomaar twee adviezen van het consultatiebureau die beginnende ouders met nachtbrakend kroost tot wanhoop kunnen drijven.

René van der Veer, die zich als bijzonder hoogleraar in Leiden verdiept in geschiedenis van de pedagogiek, biedt enige verlichting. „Je kunt stellige opvoedadviezen gerust relativeren.” Dat doet hij ook in zijn boek ’Opvoeden door beginners. Zin en onzin van opvoedadvies’ dat deze week verschijnt. Zijn boodschap: opvoedadviezen zijn sterk tijd- en cultuurgebonden.

„Er zitten altijd culturele vooronderstellingen achter opvoedideeën. Wij richten nu voor duizenden euro’s een kinderkamer in en houden contact via een intercomverbinding. Ouders uit andere culturen slaan daarvan steil achterover: zo’n kwetsbare baby hoort bij zijn moeder!” Een baby in een eigen kamer laten slapen, is een redelijk recent verschijnsel: pas zo’n honderd jaar geleden ontstond het idee dat dit de zelfstandigheid zou vergroten.

Is deze gedachte al discutabel, veel opvoedadviezen berusten volgens Van der Veer zelfs op fantasie. „Zo beweert Penelope Leach, schrijfster van bestseller opvoedboeken, dat je kinderen die in bed plassen na het avondeten vooral geen vocht moet weigeren. Juist een kind dat dorst heeft, plast volgens haar in bed, omdat het steeds aan drinken denkt… Als je zoiets leest, moet je je afvragen: hoe zou ze dat weten? Dat kun je niet weten. Biologisch gezien is het ook een dwaze theorie.”

Stellige opvoedadviezen zijn volgens hem sowieso niet op z’n plaats, omdat die slechts zelden gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek. Grote dubbelblinde onderzoeken – met twee groepen die een verschillend advies volgen – zijn bij opvoeden nou eenmaal niet mogelijk.

’Negeer te stellig opvoedadvies’ adviseert Leidse onderzoeker René van der Veer
Consultatiebureaus en websites, boeken en brochures over opvoeden geven adviezen die veel te wensen overlaten. Vaak zijn ze slechts gebaseerd op de persoonlijke mening van een deskundige, of de uitkomst van slecht uitgevoerd onderzoek. Die conclusie trekt prof.dr. René van der Veer (Algemene en Gezinspedagogiek) na grondige analyse van de literatuur.

Van der Veer bestudeerde richtlijnen die gelden voor opvoedkwesties als ‘Hoe maak ik mijn kind zindelijk?’ en ‘Wat doe ik als mijn baby blijft huilen?’. Daaruit bleek dat deskundigen elkaar tegenspreken en dat hun adviezen vaak nergens op gestoeld zijn. Verder lijken ze niet goed op de hoogte van de gebruiken van vroeger en die van andere culturen. Zo wordt een vroege zindelijkheidstraining in Nederland ten stelligste afgeraden, terwijl dat in andere culturen normaal is. Ook onze grootouders boekten er destijds succes mee.

Van der Veer legt zijn bevindingen neer in het met voorbeelden doorspekte boek Opvoeden door beginners. Zin en onzin van opvoedingsadvies. Op 8 februari verschijnt het bij Uitgeverij Balans.

Reageer op artikel:
’Negeer te stellig opvoedadvies’
Sluiten